ESREA’nın (European Society for Research on the Education of Adults) Between Global and Local – Adult Learning and Communities ağının 13. konferansını bu yıl İstanbul’da yapacağız. 7-9 Eylül 2023 tarihleri arasında Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleştireceğimiz bu uluslararası konferansın gündemi artık neredeyse hayatımızın normali haline gelmiş olan krizler karşısında yetişkin eğitiminin rolü üzerine olacak.

Popülizm neden bu kadar popüler? Sağcı protestolara odaklanan ancak bunların popülist karakterini analiz etmede başarısız olan araştırmaların gözden geçirilmesine dayanan bu makale, popülizmin açık bir tanımını siyasal sosyalleşmenin teorik kavramlarıyla birleştirmektedir. Bu teorik arka plan çerçevesinde makale, üç sağcı siyasi hareketin destekçilerinin siyasi sosyalleşmesini incelemektedir: Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Çay Partisi, Türkiye'deki iktidar partisi AKP ve Alman 'PEGIDA' göstericileri. Başka araştırmalarda kullanılmış nitel verilerin kapsamlı bir şekilde yeniden analiz edilmesi ve ayrıca grup görüşmelerinin yorumlanmasına dayanan bu çalışmanın sonuçları, birbirine zıt siyasi yönelimlerin benzer popülist politikaları destekleyebildiklerini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, bu farklı yönelimlerin ortak olarak paylaştıkları özellik, temsili demokrasiye duyulan derin güvensizliktir.

Bu araştırma halk eğitimi merkezlerinde çalışan personelin yetişkin eğitimi konusunda yetiştirim ve nitelik/yeterlilik durumunun uygulamalara yansıması, bu durumun hangi sorunlara yol açtığı ve bu sorunların nasıl deneyimlendiği konusunu ele almaktadır. Anılan sorunlar ve yansımalar, bir halk eğitimi merkezi özelinde ve kurum yöneticileri/öğretmenleriyle yapılan nitel görüşmelere dayalı değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, kurumda eğitimler yapılandırılırken gerekli eğitimsel ihtiyaç saptama teknikleri kullanılmamakta; öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme (öğretim yöntem ve teknikleri, eğitsel ortamlar, öğrenenlerle iletişim ve davranış biçimleri, öğretim materyallerinin seçimi, tasarımı ve kullanımı, değerlendirme) süreçlerinde de yetişkin eğitimi ilke ve yaklaşımlarından yeterince yararlanılmamaktadır. Bu durum ülkemizde yetişkin eğitiminin kurumsallaşma  sorunuyla ilişkilidir. Sonuç olarak yetişkin eğitimine ilişkin bu türden eksiklikler kurumun etkili bir biçimde işlemesine engel oluşturmaktadır.

Bu araştırmada, fen bilgisi öğretmenlerinin informal öğrenme yolları, sıklıkları ve bu öğrenmelerin çeşitli alanlardaki bilgi ve becerilere katkısı incelenmiştir. Bu amaçla nicel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Tarama modelinde betimsel bir çalışma yapılmıştır. Araştırmaya Ankara ili Keçiören ilçesinde çalışmakta olan 153 fen bilgisi öğretmeni dâhil edilmiştir. Katılımcılara iki bölümden oluşan bir anket formu uygulanmıştır. Bu anket formunun ilk kısmı katılımcılarla ilgili demografik bilgiler içermektedir. Anket formunun ikinci kısmında ise katılımcıların informal öğrenme aktivitelerinin örüntüsünü ortaya çıkarmaya yönelik sorular bulunmaktadır. Kullanılan bu ölçme aracı Shapiro (2003) tarafından fen bilgisi öğretmenlerinin informal öğrenmesi üzerine hazırlanmış Exploring Teachers’ Informal Learning for Policy On Proffessional Development adlı çalışmasında ölçme aracı olarak kullandığı anket formu uyarlanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 paket programında frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama, standart sapma kullanılarak çözümlenmiştir.

Araştırmanın bulguları göstermiştir ki, fen bilgisi öğretmenlerinin informal öğrenmesini öğretmenliğe başlamadan çalıştıkları işler, öğrencilik yıllarındaki öğretmenler, müze, akvaryum ve bilim merkezi gibi kurum ve kuruluşlara yaptıkları ziyaretler, gönüllü veya üye olarak katıldıkları gruplar, okul içindeki yaşantıları, makale ve deneme okumak; internet kullanmak; TV izlemek gibi faktörler etkilemektedir. Ayrıca katılımcıların demografik özellikleri de informal öğrenmelerini değişen oranlarda etkilemektedir. Araştırmanın sonunda bulgulara bağlı olarak fen bilgisi öğretmenlerinin müze, akvaryum ve bilim merkezlerine ziyaretlerinin desteklenmesi,  fen bilgisi öğretmenlerinin okul dışında çeşitli kurum ve kuruluşlara üyeliğinin desteklenmesi, okullarda öğretmenlerin kendi zümreleri ve başka zümrelerden öğretmenleri ders sırasında izlemesinin sağlanması, sonuçların genellenebilmesi için daha geniş bir katılımcı grubuna uygulanması, araştırmanın özel okullarda ve başka branştaki öğretmenlere de uygulanması önerilmiştir.

Sonuç olarak, araştırmalar göstermiştir ki informal öğrenme bireylerin hayatlarında önemli bir yer kaplamaktadır. Bu çalışma da fen bilgisi öğretmenlerinin informal öğrenmesinin kaynakları ve etki alanlarına ışık tutmaktadır ve Türkiye’de ilgili alan yazına katkı sağlamayı hedeflemektedir.

2018 ve 2021 yılları arasında, Kültürlerarası Eğitim kürsüsünde Almanya yükseköğretiminde mülteciler konusuna odaklanan iki proje yürütülmüştür. Prof. Dr. Yasemin Karakaşoğlu (Bremen Üniversitesi) ile Prof. Dr. Paul Merchel’in (Bielefeld Üniversitesi) ortak yürüttükleri ve kısa adı ErgeS olan araştırma projesinde, "Alman Üniversitelerindeki Mültecilerin Deneyimlerine Yansıyan Yükseköğretimin Formel Olmayan Fırsatları ve Kısıtlamaları" başlığı altında öğrencilerin bakış açıları ve deneyimlerine odaklanılmıştır. Bremen Üniversitesi Pedagoji ve Eğitim Bilimleri Fakültesi, Kültürlerarası Eğitim kürsüsü Profesörü Yasemin Karakaşoğlu ile aynı kürsüde uzman arastırmacı olarak çalışan Prof. Dr. Betül Yarar‘ın birlikte yürüttükleri "Alman Üniversitelerindeki Gayri-Resmi Fırsatlar ve Kısıtların Sürgündeki Akademisyenlerin Deneyimlerine Yansımaları" başlıklı ve kısa adı Exiled-Scholars olan araştırma projesindeyse, sürgündeki araştırmacı ve eğitimcilerin perspektifleri ve deneyimleri incelenmiştir. Bu yazı, söz konusu iki proje kapsamında 2021 yılının Eylül ayında gerçekleştirilmiş olan uzman çalıştayını belgelemek üzere kaleme alınmıştır ve çalıştayda gerçekleştirilen özet proje sunumlarını ve bu sunumlar üzerine yapılan tartışmaların ana hatlarını içermektedir.

Yetişkin Eğitimi Dergisi’nin bu sayısında Türkiye’de akademik çalışmalarda, kitaplarda, filmlerde ve farklı alanlarda çok fazla ele alınmayan, ihtiyacı duyulan derinlikte çalışılmayan bir konuyu, yatılılığı ve yatılı okulda okumayı/öğrenci olmayı odağına alan ve Şubat 2023’te yayımlanan Yatılı (Okulda) Büyümek kitabını tanımaya çalışacağız. Kolektif bir çalışmanın ürünü olan kitaba katkı veren yazarların çoğu gibi kitabı yayına hazırlayan Şükran İ. Başarır ve kitaba çizgileriyle ayrı bir zenginlik katmış olan Yankı Yazgan da eğitim hayatlarının bir bölümünü yatılı okulda geçirmiştir. Bu yaşantı ortaklığı ile de kitap bir yandan yatılılığın çoğu zaman filmlerde (Hababam Sınıfı gibi) görmeye alışık olduğumuz eğlenceli, coşkulu, yaramaz hallerinden çok bugüne kadar üzerinde fazla düşünülmeyen ya da dile gelmeyen yönlerine odaklanarak yatılı büyümenin ruhsallığı nasıl şekillendirdiğine bakarken bir yandan da yazarların yatılılık deneyimlerine yer veriyor.